FAQ : Wat verandert er voor Uber en de chauffeurs in Brussel?

Eind november 2021 trok de multinational Uber de stekker uit zijn app, waardoor chauffeurs zonder inkomsten kwamen te zitten. Na 6 jaar illegaliteit en verschillende vonnissen probeerde Uber zo druk uit te oefenen op de Brusselse regering. Tien dagen later nam het Brusselse parlement, onder impuls van Uber en vervolgens van de meerderheidspartijen PS-Ecolo-Défi, de "pleister 2"-tekst aan, die de wet tijdelijk wijzigt. De volgende dag kon Uber zijn activiteiten hervatten zoals voorheen, legaal deze keer. Er worden echter steeds weer nieuwe politieke verklaringen afgelegd, waarin van alles en nog wat wordt beweerd. Wat verandert er nu werkelijk in de wetgeving? Wat verandert er nu werkelijk in de praktijk?

 

Sinds 2015 heeft Uber een manier gevonden om als taxidienst te opereren zonder aan de voorwaarden van de taxisector te zijn onderworpen: Uber werkt met zelfstandige bestuurders die in het bezit zijn van een VVB-licentie (verhuur van voertuigen met bestuurder, limousinesector met andere regels). Aangezien het in feite om klassieke taxidiensten gaat, verliest Uber zijn rechtszaken, terwijl VVB-chauffeurs die via de Uber-app werken te maken krijgen met controles en boetes. Wat bereikt de "pleister 2"-tekst van PS-Ecolo-Défi vanuit juridisch oogpunt? De tekst staat VVB-chauffeurs toe als taxi te werken (zonder taxivergunning) op voorwaarde dat : zij hun VVB-vergunning hebben aangevraagd vóór 15 januari 2021 en zij minimaal 20 uur per week werken, alles inbegrepen (ritten, wachttijd, boekhouding, schoonmaken van het voertuig enz.) , en dit met uitzonderingen, waaronder het niet hoeven aanhouden van minimumtaxitarieven; en met enkele beperkingen (niet mogen parkeren op taxiplaatsen, geen klanten mogen oppikken langs de weg). Elektronische boekingsplatforms (Uber, Heetch, Void, Taxi Vert, Taxi Bleu, enz.) kunnen nu legaal opereren, met VVB-chauffeurs die taxidiensten aanbieden. Om na 10 januari 2022 op deze manier verder te kunnen werken, moeten de platforms een tijdelijke vergunning krijgen, onder de volgende voorwaarden: ze moeten een vestigingseenheid in België hebben en de administratie toegang geven tot bepaalde gegevens (identificatie van bestuurders, lidmaatschapsvoorwaarden voor bestuurders, gebruiksvoorwaarden van het platform voor gebruikers). In de praktijk zijn deze voorwaarden louter formaliteiten.

 

1. Kan Uber blijven werken zoals voorheen?

Ja, Uber kan zijn activiteiten voortzetten. Zelfs nog beter dan eerst!

De "pleister 2"-tekst maakt het mogelijk dat VVB-chauffeurs taxidiensten verrichten. In tegenstelling tot wat de verkozenen van de PS beweren, is het nu volkomen gelegaliseerd. Uber riskeert nu niet langer vervolging of dwangsommen.

Voor de multinational verandert er niets: de app doet het weer, de VVB-bestuurders zijn beschikbaar, de passagiers zijn er ook nog steeds... Alles werkt weer op dezelfde manier als voorheen. Uber zal de formaliteit van het oprichten van een vestigingseenheid slechts tegen 10 januari vervuld moeten hebben. Bovendien kan Uber via deze vestigingseenheid al zijn winsten naar belastingparadijzen blijven doorsluizen: het gaat niet om een hoofdzetel, maar om een eenvoudige in België aangegeven tussenpersoon, iets waaraan Uber in Vlaanderen al aan voldoet. In tegenstelling tot wat de verkozenen van de PS beweren, zal Uber niet meer belasting betalen dan vroeger, zal het niet meer sociale bijdragen moeten afdragen dan vroeger, zal het geen ontslagvergoeding moeten garanderen wanneer het beslist om de stekker er weer uit te trekken, ...

2. Zijn taxichauffeurs beschermd tegen oneerlijke concurrentie?

Nee, deze concurrentie is nu juist gelegaliseerd.

Uber kan nu taxiklussen uitvoeren zonder aan de regels te hoeven voldoen: hij hoeft bijvoorbeeld geen minimumtarieven te hanteren. Dit betekent dat passagiers er belang bij hebben Uber te gebruiken en dat Uber een steeds groter marktaandeel in de sector kan veroveren. Reguliere taxichauffeurs verliezen meer en meer ritten aan de concurrentie. De hele sector staat onder druk om concurrerend te blijven: personeelskosten drukken, verslechtering van de arbeidsomstandigheden, soepelere regelgeving... Het Uber-verdienmodel veroorzaakt sociale dumping voor alle chauffeurs (taxi- en VVB-vergunninghouders). Het is vanaf nu legaal.

3. Kunnen VVB-chauffeurs weer aan het werk?

De meeste VVB-bestuurders kunnen weer aan de slag, op dezelfde manier als voorheen.

Volgens de "pleister 2"-tekst mogen VVB-chauffeurs taxivervoer verrichten (zonder taxivergunning) op voorwaarde dat

• zij hun VVB-vergunning hebben aangevraagd vóór 15 januari 2021, zelfs indien deze vergunningen nog niet zijn afgegeven. Deze voorwaarde zou op termijn zelfs voor de rechter kunnen worden vernietigd (aangezien ze reeds is bekritiseerd door de Raad van State);
• zij minimaal 20 uur per week werken, alles inbegrepen (ritten, wachttijd, boekhouding, schoonmaken van het voertuig enz.) Deze laatste voorwaarde is in de praktijk niet controleerbaar, zoals de auteurs van de "pleister 2"-tekst zelf hebben bevestigd: iedereen kan aan de voorwaarden voldoen.

4. Zijn de arbeidsomstandigheden van VVB-chauffeurs hiermee verbeterd?

Ja en neen. Ze riskeren niet langer boetes of inbeslagname van hun voertuig. Maar ze zijn nog steeds onderworpen aan de druk en de goodwill van de multinational Uber, zonder enig toezicht.

Nu hun activiteit als taxidienst gelegaliseerd is, worden VVB-chauffeurs niet langer geconfronteerd met de boetes en inbeslagnames die hen de afgelopen maanden hebben geteisterd.

De chauffeurs die Uber gebruiken hebben echter geen sociale vooruitgang geboekt. Zo wordt bijvoorbeeld geen correct minimuminkomen gegarandeerd. Een bestuurder weet bijvoorbeeld niet van tevoren of zijn rit rendabel zal zijn, en hij is verplicht elke voorgestelde rit te aanvaarden, anders wordt hij van de app verbannen (voor een periode van 24 uur tot 6 maanden). De bestuurder blijft verplicht om sommige ritten met verlies te rijden.

Met de "pleister 2"-tekst worden Uber en zijn bedrijfs- en verdienmodel versterkt. Uber krijgt meer marktaandeel en meer invloed om neerwaartse druk uit te oefenen op de rechten van werknemers en om zijn werkwijze op te leggen.

Tijdens het komende debat over het taxiplan (een meer structurele hervorming van de sector over enkele maanden) zal Uber niet aarzelen om opnieuw de stekker uit de app te trekken als er strengere sociale regels worden opgelegd.

De "pleister 2"-tekst legaliseert Uber en creëert een derde statuut op maat van diens dumpingsmodel. Dit hebben wij tijdens de debatten in het parlement uitvoerig toegelicht. De tekst bevestigt eveneens de richting van het toekomstige taxiplan, de grote hervorming van de sector die er in 2022 moet komen. In de tussentijd kunnen we nog een verschil maken. Door alle bestuurders te verenigen en te mobiliseren, om samen sterker te staan. We hebben een toekomstig taxiplan nodig dat het Uber-model uitsluit - zoals in Barcelona mogelijk is gebleken -, dat in overleg tot stand komt, dat de hele taxisector moderniseert en nieuw leven inblaast, maar met één en hetzelfde statuut en dezelfde regels (minimumlonen en -tarieven, sociale zekerheid enz.) en waarbij gebruik wordt gemaakt van een doeltreffende en publiek beheerde app.