De veiligheidsproblemen op het openbaarvervoernet van de MIVB nemen toe. Aanvallen op personeel en/of passagiers, drugsgebruik ... De PVDA vindt het belangrijk dat er iets gedaan wordt om de reizigers gerust te stellen en hun vertrouwen in het openbaar vervoer te herstellen. Daarom dient de linkse partij in het Brussels Parlement een voorstel van resolutie in met 20 maatregelen.
De toename van armoede in Brussel en de impact ervan op het MIVB-net
De veiligheidsproblemen op het openbaarvervoernet van de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB) zijn vaak het onderwerp van artikels in de media en verklaringen van politieke partijen. Er zijn regelmatig meldingen van agressie tegen MIVB-personeel en/of passagiers, evenals terugkerende problemen van onbeleefdheid en druggebruik. Een aantal recente tragische incidenten heeft ook tot vermijdbare overlijdens geleid, zowel van mensen die zelf besloten om een einde aan hun leven te maken als van mensen die het slachtoffer werden van ongevallen met MIVB-infrastructuur.
De toenemende armoede onder de Brusselse bevolking, versneld door de opeenvolgende crisissen (covid, inflatie, oorlog) en de toename van de drugshandel vanuit de haven van Antwerpen, zijn twee factoren die leiden tot een zorgwekkende stijging van het druggebruik in de stations. Dit draagt uiteraard bij aan het onveiligheidsgevoel en verhoogt de kans op sterfgevallen in en rond het openbaarvervoernet.
Tegelijkertijd zorgen de explosieve toename van het aantal daklozen in de Brusselse straten en het chronische gebrek aan middelen om hen op te vangen er automatisch voor dat velen van hen hun toevlucht zoeken in metrostations om zich te beschermen tegen de kou, regen en wind, of gewoon om te proberen er een paar uur te slapen. Alleen al in 2023 waren er verschillende incidenten met stationsrolluiken waar daklozen voor sliepen, waarbij een dakloze het leven liet.
Stijging van het aantal incidenten op het MIVB-net
Het aantal aanvallen of incidenten op het net die media-aandacht krijgen, weerspiegelt maar gedeeltelijk de ernst van de situatie op het MIVB-net. Hieronder een niet-exhaustieve lijst van aanslagen en incidenten die zich alleen al sinds begin 2023 op het MIVB-net hebben voorgedaan:
Zoals bovenstaande lijst aantoont, beperken de incidenten zich niet tot één bepaald station of is het niet één bepaalde lijn die een bron van problemen zou zijn. De vermelde incidenten bestrijken het hele netwerk en grondgebied van het Brussels Gewest. Opvallend is ook het hoge aantal. En dat aantal stijgt ook al enkele jaren. In 2022 werden minstens 148 personeelsleden van de MIVB en 751 passagiers het slachtoffer van agressie.
Politieke keuzes die dingen erger maken
De ernst van de situatie en de verslechtering ervan zijn niet zonder politieke oorzaken: ze zijn het resultaat van politieke beslissingen van opeenvolgende Brusselse regeringen. De voorbije 15 jaar hebben het Brussels Gewest en het management van de MIVB een aantal keuzes gemaakt inzake de veiligheid van het openbaarvervoersnet in Brussel.
Deze keuzes hebben geen positieve invloed gehad op de preventie of de veiligheid van het personeel en de passagiers op het MIVB-net. De afschaffing van de preventieve nachtcontroleteams - die wel degelijk heeft plaatsgevonden, in tegenstelling tot de antwoorden die de directie van de MIVB en de minister van Mobiliteit onlangs hebben gegeven - draagt bij tot een toename van het drugsgebruik in de stations, met indringers in de sporen, te betreuren doden en een onveiligheidsgevoel voor veel gebruikers.
Het gebrek aan menselijke en preventieve aanwezigheid aan boord van voertuigen draagt bij tot een toename van allerlei vormen van geweld, zoals aanvallen op bestuurders, conflicten tussen gebruikers, diefstal door zakkenrollers enz. Dit gebrek aan aanwezigheid op het bovengrondse netwerk en op de perrons van stations beperkt de mogelijkheid om levens te redden bij zelfmoordpogingen en verhoogt het risico op fysieke en verbale aanvallen op zowel personeel als passagiers, inbraken op de sporen en pesterijen.
Preventie als hoeksteen van veilig openbaar vervoer
Camera's en poortjes dragen niet bij tot een betere preventie of veiligheid van de gebruikers. Het onveiligheidsgevoel weerhoudt veel vrouwen en gezinnen, maar ook veel jongeren en ouderen ervan om gebruik te maken van het openbaar vervoer, vooral 's avonds. Bovendien verhinderen de huidige bevoegdheden van de veiligheidsagenten van de MIVB, evenals de wetgeving en de ontoereikende beschermingsmiddelen die hen worden geboden, hen om hun taken uit te voeren en worden ze zo blootgesteld aan verhoogde risico's.
Operaties zoals die onlangs zijn uitgevoerd bij het Zuidstation zijn geen structurele oplossingen. Noch om het probleem van onveiligheid aan te pakken, noch om daklozen te helpen. Deze communicatie-operaties zullen verschillende problemen in andere stations en metrostations alleen maar verplaatsen en versterken. Het moet een prioriteit zijn om het hele openbaarvervoernetwerk in Brussel veilig te maken.
Als reactie op deze situatie heeft de PVDA een voorstel van resolutie ingediend in het Brussels Parlement waarin twintig manieren worden uiteengezet om de preventie en veiligheid op het MIVB-netwerk te verbeteren, ten voordele van zowel het personeel als de gebruikers. Bovenal moeten we meer mensen inzetten op preventie, zowel op de bovengrondse lijnen als in de metro, om meer veiligheid te garanderen voor het personeel en vooral voor de miljoenen passagiers. Dat is vooral noodzakelijk 's avonds, als je denkt aan alle mensen die uit angst het gebruik van het openbaar vervoer beperken zodra de avond valt.
De 20 voorstellen van de PVDA om de preventie en veiligheid op het MIVB-net te verhogen: